Sertleşme Sorunu (Erektil Disfonksiyon)
Araştırmalar, 50 yaş üstü erkeklerin neredeyse yarısında sertleşme sorunu (erektil disfonksiyon) (ED) belirtilerinin olduğunu gösterir. ED, erkekler yaşlandıkça daha yaygın hale gelir, ancak yaşlanmak tek başına ED'ye neden olmaz. Eskiden, ED'nin ana nedeninin daha çok psikolojik problemler (stres ve anksiyete gibi) olduğu düşünülürdü. Ancak son çalışmalar, birçok vakada ED’nin, altta yatan organikt bir duruma bağlı olduğunu göstermektedir. Bu anlamda ED aslında, çok daha ciddi bir sorunun erken uyarı işareti olabilir.
ED'ye yol açan durumların teşhis edilmesi ve tedavi edilmesi, hem genel sağlığınız hem de cinsel yaşamınız için önemlidir. İleri yaşlarda bile sağlıklı bir cinsel yaşam sürdürebilmesi doğru bir tedavi ile mümkündür.
İçerik
- Sertleşme Sorunu (Erektil Disfonksiyon)
- Sertleşme Bozukluğu (ED) Nedir?
- Peniste Sertleşme (Ereksiyon) Nasıl Oluşur?
- Sertleşme Bozukluğunun Belirtileri Nelerdir?
- Sertleşme Bozukluğunun Risk Faktörleri Nelerdir?
- Sertleşme Sorununun Nedenleri
- Organik Nedenler
- Sertleşme Sorunu Nasıl Teşhis Edilir
- Sertleşme Sorunu Tedavi Yöntemleri
- Sertleşme Sorunu ile İlgili Sık Sorulan Sorular
Sertleşme Bozukluğu (ED) Nedir?
Sertleşme bozukluğu veya ED, erkeklerin doktora başvurduğu en yaygın cinsel problemdir. ED, cinsel ilişki için yeterince sert bir ereksiyon sağlama veya sürdürme güçlüğü olarak tanımlanır.
Zaman zaman bir erkeğin ereksiyonla ilgili sorunlar yaşaması nadir değildir. Ancak, ED'nin yavaş yavaş ortaya çıkması veya düzenli olarak cinsel ilişki sırasında yaşanması normal değildir ve tedavi edilmelidir.
ED şu durumlarda meydana gelebilir:
- Penis içerisine olan kan akışı sınırlı olduğu zaman veya sinirler zarar gördüğünde
- Stres veya duygusal nedenlerle
- Ateroskleroz (damar sertliği veya tıkanıklığı), kalp hastalığı, yüksek tansiyon veya diyabetten kaynaklanan yüksek kan şekeri gibi daha ciddi bir hastalığın erken uyarı işareti olarak
Peniste Sertleşme (Ereksiyon) Nasıl Oluşur?
Cinsel uyarılma sırasında, beyin sinirleri kimyasallar salgılayarak penise kan akışını artırır. Kan, süngerimsi kas dokusundan oluşan kavenöz cisim dediğimiz iki ereksiyon odasına dolar. Kavernöz cisim boş değildir; ereksiyon sırasında bu süngerimsi dokular gevşer ve kanı hapseder. Kavernöz cisim içerisindeki basınçlı kan, penisin sertleşmesini sağlar ve ereksiyon meydana gelir.
Bir erkek orgazm olduğunda, ikinci bir sinir sinyal seti penise ulaşır ve kas dokularının kasılmasına yol açar. Bu kasılma ile toplayıcı damarlar üzerindeki basınç kalkar ve kanın tekrar dolaşıma dönmesini sağlanır ve ereksiyon sona erer.
Cinsel uyarılma olmadığında, penis yumuşak ve gevşek kalır. Erkekler, penisin boyutunun sıcaklık, soğuk veya kaygı durumuna göre değiştiğini fark edebilirler. Bu, penise giren ve çıkan kan akışının dengesini yansıtır ve normaldir.
Sertleşme Bozukluğunun Belirtileri Nelerdir?
Erektil Disfonksiyonun belirtileri şunlar olabilir:
- Ereksiyon sağlamak, ancak cinsel ilişkiyi tamamlayacak kadar uzun süre sürdürmemek
- Cinsel ilişki için yeterince sert olmayan, kısmi ereksiyon sağlamak
- Hiç ereksiyon sağlayamamak
ED, yaşam kalitesini etkileyen bir durum olduğunda, androloji ile ilgilenen bir ürologdan yardım alabilirsiniz.
ED, kardiyovasküler hastalığın büyük bir uyarı işareti olabilir. Erkeklerde damar sisteminde tıkanıklıklar olduğunu gösterebilir. Bazı çalışmalar, ED'si olan erkeklerin kalp krizi, felç veya bacaklarda dolaşım sorunları yaşama riskinin daha yüksek olduğunu göstermektedir.
Sertleşme Bozukluğunun Risk Faktörleri Nelerdir?
ED'nin nedenini bulmak, sorunun tedavi edilmesine yardımcı olacaktır. ED, organik sağlık sorunlarından, duygusal durumlardan veya her ikisinden kaynaklanabilir.
ED için bilinen bazı risk faktörleri şunlardır:
- Pelvis bölgesine (Kasık ya da alt karın bölgesine) alınan darbeler veya yaralanmalar
- Prostat, kolon, rektum veya mesane kanserleri için yapılan cerrahiler
- Kalp hastalığı
- Periferik arter hastalığı (daralmış arterler nedeniyle yavaşlayan kan akışı)
- Yüksek tansiyon
- Yüksek kan şekeri (diyabet)
- Alkol kullanımı
- Uyuşturucu kullanımı
- Sigara içme veya elektronik sigara kullanımı
- Bazı ilaçlar ( (örneğin, antidepresanlar, beta blokerler, antihipertansifler, bazı antipsikotikler ve hormon tedavileri)
- Depresyon, anksiyete veya ilişki problemlerinden kaynaklanan duygusal stres
Her ne kadar yaşlandıkça ED daha yaygın hale gelse de, yaşlanmak her zaman ED'ye sebep olmaz. 80'li yaşlarında bile cinsel işlevlerini sürdürebilen birçok erkek bulunmaktadır.
Sertleşme Sorununun Nedenleri
Organik Nedenler
Sertleşme bozukluğunun (ED) fiziksel nedenleri genellikle penise kan akışını sınırlayan veya sinir sinyallerini engelleyen durumlardan kaynaklanır. Bu durumlar şunlardır:
- Kan damarlarını veya sinirleri etkileyen faktörler
Penis içindeki kan akışını azaltabilen birçok sağlık sorunu vardır.
Örnekler:
- Periferik arter hastalığı veya ateroskleroz (damar sertliği)
- Kalp hastalığı
- Yüksek kan şekeri (diyabet)
- Sigara içmek
- Penisin sertleşme sırasında kanı hapsedememesi
Eğer kan penisin içinde kalmazsa, erkek ereksiyonu sdevam ettiremez. Sıklıkla venöz kaçak olara isimlendirlir ve bu durum her yaşta ortaya çıkabilir. - Beyinden veya omurilikten penise ulaşan sinir sinyallerinin engellenmesi
Bazı hastalıklar, omurilik yaralanmaları veya pelvik bölgede gerçekleştirilen radyasyon veya cerrahi müdahaleler, penise giden sinirlerin zarar görmesine neden olabilir. - Pelvik bölgeye yakın kanser tedavileri, penisin fonksiyonlarını etkileyebilir
Prostat, kolorektal veya mesane kanseri için yapılan cerrahi ve/veya radyasyon tedavileri, erkeklerde ED'ye yol açabilir. Kanser tedavisi görmüş hastaların cinsel sağlık konularında bir üroloğa başvurmaları önerilir. - Diğer sağlık sorunları için kullanılan bazı ilaçlar ereksiyon üzerinde olumsuz etkilere sahip olabilir
Hastalar, kullandıkları ilaçların yan etkilerini bir üroloji doktoruyla konuşmalıdır.
Psikolojik Nedenler
Cinsel işlev, zihnin ve bedenin birlikte çalışmasını gerektirir. Duygusal veya ilişkisel problemler, ED'yi tetikleyebilir veya kötüleştirebilir.
ED'ye yol açabilecek duygusal sorunlar şunlardır:
- Kaygı (Anksiyete)
- Depresyon
- İlişki çatışmaları
- Evde veya işte stres
- Sosyal, kültürel veya dini çatışmalardan kaynaklanan stres
- Cinsel performans kaygısı
Sertleşme Sorunu Nasıl Teşhis Edilir
Sertleşme bozukluğunun teşhisi, doktorunuzla yapılacak bir görüşme ile başlar. Doktorunuz size sağlık durumunuz ve ereksiyon probleminiz hakkında bazı sorular soracaktır. Doktorunuz ayrıca fiziksel bir muayene yapabilir, laboratuvar testleri isteyebilir. ED’nin nedenini bulmak, doğru tedavi yöntemini belirlemek için çok önemlidir.
Sağlık Geçmişi
Doktorunuzla açık bir şekilde konuşmak çok önemlidir. Başlangıç olarak doktorunuz, sağlık geçmişiniz ve yaşam tarzınız hakkında bilgi almak isteyecektir. Kullanılan ilaçlar, sigara içme durumunuz, alkol tüketiminiz ve son zamanlarda yaşadığınız stres faktörleri hakkında sorular sorulacaktır.
Sağlık geçmişinizle ilgili sorular şunları içerebilir:
- Kullandığınız reçeteli ilaçlar, reçetesiz ilaçlar veya takviyeler nelerdir?
- Uyuşturucu madde kullanıyor musunuz?
- Sigara içiyor veya elektronik sigara kullanıyor musunuz? Ne kadar?
- Ne sıklıkla alkol tüketiyorsunuz?
- Pelvik bölgeye ait herhangi bir cerrahi ya da radyasyon tedavisi gördünüz mü?
- İdrar problemleriniz var mı?
- Başka sağlık problemleriniz var mı (tedavi edilen veya edilmeyen)?
ED Geçmişi
Doktorunuzun ED'nin cinsel istek, ereksiyon fonksiyonu, boşalma veya orgazmdan kaynaklanıp kaynaklanmadığını anlamasına yardımcı olacaktır. Bu sorular bazen mahrem gelebilir, ancak doktorunuz bir sağlık profesyonelidir ve vereceğiniz dürüst cevaplar sorunun nedenini bulmaya yardımcı olur.
Doktorunuzun sorması muhtemel sorular:
- Bu belirtileri ne kadar süredir yaşıyorsunuz? Yavaş yavaş mı yoksa birden mi başladı?
- Sabahları veya gece uykunuzdan uyandığınızda ereksiyon oluyor mu?
- Ereksiyonlarınız ne kadar sert? Penetrasyon (vajinaya giriş) zor mu?
- Cinsel istek ya da uyarılma ile ilgili probleminiz var mı?
- Ereksiyonlarınız, partnerle birleşme, ağız yoluyla uyarılma veya mastürbasyon sırasında farklılık gösteriyor mu?
- Ereksiyon sırasında ağrı hissediyor musunuz?
Stres ve Psikolojik Sağlık Geçmişi
Doktorunuz, duygusal sağlığınızla ilgili sorular sorabilir. Bazen depresyon veya anksiyete hissedip hissetmediğinizi, ilişkilerinizde sorun yaşayıp yaşamadığınızı öğrenmek isteyebilir. Bazı doktorlar, cinsel partnerinizle de konuşmak isteyebilirler.
Psikolojik sağlığınızla ilgili sorular şunları içerebilir:
- Sık sık stres altında mısınız veya son zamanlarda sizi rahatsız eden bir olay oldu mu?
- Sizi kaygılandıran ya da depresyona sokan bir durum var mı? Farklı bir ruh sağlığı probleminiz var mı?
- Ruh sağlığınız için herhangi bir ilaç kullanıyor musunuz?
- Cinsel yaşamınızdan ne kadar memnunsunuz? Son zamanlarda bir değişiklik oldu mu?
- Partnerinizle ilişkiniz nasıl? Son zamanlarda bir değişiklik yaşadınız mı?
Fiziksel Muayene
ED değerlendirmesi genellikle genital organların (penis ve testisler) muayenesi ile başlar. Yaşınıza ve risk faktörlerinize bağlı olarak, kalp ve dolaşım sisteminiz de kontrol edilir (kalp, periferik nabızlar ve kan basıncı). Yaşınıza ve aile geçmişinize göre, prostatı kontrol etmek amacıyla rektal muayene de yapılabilir. Bu testler genellikle ağrısızdır.
Laboratuvar Testleri
Doktorunuz, fiziksel muayene ile tespit edilemeyen diğer sağlık sorunlarını kontrol etmek amacıyla kan testleri ve idrar testi isteyebilir.
Anketler
Sağlık uzmanları, ED sorununuzu değerlendirmek için anketler kullanabilir. Bu anketler, ereksiyon başlatma ve sürdürme yeteneğinizi, cinsel ilişkiden aldığınız memnuniyeti ve orgazm olma problemlerini belirlemeye yardımcı olur.
Gelişmiş Sertleşme Fonksiyonu Testleri
Bazı erkeklerde, tedaviye yön vermek veya ilk tedavi başarısız olursa bir sonraki adımları değerlendirmek için ileri testler gerekebilir. Bu testler şunları içerir:
- Testosteron ve diğer erkek hormonlarını kontrol eden kan testleri
- Kan şekeri düzeylerini ölçen kan testleri (diyabet)
- Ultrasonografi (Penil Doppler) ile kan akışının kontrolü
- Penise damar genişletici bir ilaç enjeksiyonu
Sertleşme Sorunu Tedavi Yöntemleri
Sertleşme sorunu (ED), yaşam kalitesini etkiliyor veya ilişkilerinizi zorluyorsa tedavi edilmelidir. Tedavi, ereksiyon fonksiyonunu düzeltmeyi veya iyileştirmeyi, dolaşım sağlığını desteklemeyi ve yaşam kalitesini artırmayı amaçlar.
Ertelemeyin, Hemen Görüşelim!
- Feneryolu Bağdat Caddesi No 85/1 Posta Kodu: 34724 Kadıköy/İstanbul - Türkiye
Yaşam Tarzı Değişiklikleri
ED tedavisine kalp ve damar sağlığınıza dikkat ederek başlanır. Doktorunuz, değiştirilebilecek veya iyileştirilebilecek “risk faktörlerini” belirleyebilir. Şu yaşam tarzı değişiklikleri teşvik edilir:
- Beslenme alışkanlıklarını iyileştirmek (daha fazla bitkisel besinler tüketmek, yağlı ve işlenmiş gıdaları sınırlamak)
- Sağlıklı bir kiloyu korumak
- Sigara kullanmayı bırakmak
- Fiziksel aktiviteyi artırmak
- Alkol ve uyuşturucu kullanımını sınırlamak
- Daha iyi uyumak (ideal olarak gecede 7-8 saat)
Doktorunuz, kullandığınız reçeteli ilaçların dozajını ayarlamayı önerebilir. Ancak, doktorunuza danışmadan ilaçlarınızı bırakmamalı veya değiştirmemelisiniz.
Duygusal Sağlık Bakımı
Doktorunuz, duygusal problemlerinizi de ele almanızı önerebilir. Bunlar, ilişki çatışmaları, hayatın getirdiği stresler, depresyon veya ED ile ilgili yaşanan performans kaygısından kaynaklanabilir. Cinsel sağlık danışmanına veya genel bir ruh sağlığı danışmanına yönlendirme isteyebilirsiniz. Yüksek eğitimli, kanıta dayalı stratejiler sunabilen bir uzman, yaşamın zorluklarıyla başa çıkmanıza yardımcı olabilir.
Tıbbi Tedaviler
Genellikle ilk olarak girişimsel olmayan tedaviler denenir.
Ağızdan Alınan İlaçlar (Oral Tedavi)
PDE tip-5 enzimini inhibe eden ve ağızdan alınan bazı ilaçlar, penise kan akışını artırır. Bu ilaçlar ağız yoluyla hap şeklinde alınır.
Amerika Birleşik Devletleri'nde Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) tarafından onaylanan oral tedavi seçenekleri şunlardır:
- Viagra® (sildenafil sitrat)
- Levitra® (vardenafil HCl)
- Cialis® (tadalafil)
- Stendra® (avanafil)
En iyi sonuçlar için, bu ilaçlar cinsel ilişkiden yaklaşık bir veya iki saat önce alınmalıdır. PDE-5 inhibitörü ilaçlar kan akışını artırarak güçlü bir ereksiyon sağlar. Bu ilaçların etkili olabilmesi için, penise giden sinir fonksiyonlarının normal çalışıyor olması gerekir. Bu tedavi ile erkeklerin yaklaşık %70'i daha iyi ereksiyonlar sağlar. Ancak diyabet veya kanser hastalarında yanıt oranları daha düşük olabilir.
En sık görülen yan etkiler genellikle hafiftir ve kısa süreli olur:
- Yüzde kızarma
- Baş ağrısı
- Hazımsızlık
- Kas ağrıları
- Burun tıkanıklığı
⇒Not: Kalp hastalığı için nitrat grubu ilaçlar alıyorsanız, PDE-5 inhibitörlerini KESİNLİKLE kullanmamalısınız. Bu ilaçları kullanmadan önce doktorunuzla mutlaka konuşmalısınız.
Vakum Ereksiyon Cihazı (VED)
Vakum ereksiyon cihazı, penise geçirilen plastik bir tüpten oluşur ve tüpün ucu vücutla hava geçirmez bir şekilde kapatılır. Tüpün diğer ucundaki bir pompa, erektil dokular etrafında düşük basınçlı bir vakum oluşturur. Pompa tarafından yaratılan basınç, penise kan akışını artırarak ereksiyon sağlar.
Ereksiyon oluştuktan sonra, penisin tabanına elastik bir halka takılır ve kanın geri akışı önlenir. Bu şekilde ereksiyon, yaklaşık 30 dakika kadar sürdürülebilir. Doğru eğitimle, her 100 erkekten 75'i vakum ereksiyon cihazı ile başarılı bir ereksiyon sağlayabilir.
Diyet Takviyeleri
Diyet takviyeleri (bitkisel ilaçlar olarak da bilinir) popülerdir, ancak güvenli veya etkili olmayabilirler. ED'yi kendi kendinize tedavi etmek için herhangi bir takviye kullanmadan önce doktorunuza danışmalısınız çünkü bu takviyeler, yüksek dozlarda PDE-5 inhibitörleri içerebilir veya açıklanmamış bileşenler barındırabilir.
Testosteron Tedavisi
Bazı durumlarda, düşük cinsel istek (libido) ve düşük testosteron seviyeleri saptanırsa, testosteron tedavisi cinsel isteği artırabilir. Bu tedavi, PDE-5 inhibitörleri ile birlikte kullanıldığında ereksiyonlara yardımcı olabilir.
İntrakavernozal (ICI) ve İntraüretral (IU) Tedaviler
Eğer ağızdan alınan ilaçlar etkili olmazsa, Alprostadil adlı ilaç ED'li erkekler için onaylanmıştır. Bu ilaç, penise enjeksiyon yolu ile ya da idrar kanalına yerleştirilen bir ilaç peleti olarak uygulanabilir.
Kendi Kendine Enjeksiyon Tedavisi
Alprostadil içerikli ilaç ince bir iğne ile penisin yan tarafına enjekte edilir. İğne ile enjeksiyon yapıldıktan sonra, genelde 20-30 dakika içinde sertleşme sağlanır ve boşalma veya süre dolana kadar devam eder. ICI tedavisi ile başarı oranı %85'e kadar çıkmaktadır.
Eğer Alprostadil tek başına etkili olmazsa veya ağrıya neden olursa, farklı enjeksiyon ilaçları kombine edilebilir. En yaygın kombinasyon Trimix olarak bilinir. Trimix, genelde eczanelerde karıştırılır ve reçete gerektirir. Dozaj, ED'nin şiddetine ve doktorunuzun değerlendirmesine göre ayarlanır. İlk defa enjeksiyon uygulanacaksa üroloji kliniğinde yapılması, evde güvenle uygulanması açısından önemlidir.
Cerrahi Tedaviler
Sertleşme bozukluğunun cerrahi tedavisinde en yaygın yöntem, penil implant (penil protez) uygulamasıdır. Diğer tedavi yöntemlerinden fayda görmeyen veya başka tedavileri tercih etmeyen erkekler için kalıcı bir çözüm sunar.
Ameliyat Süreci Nasıldır?
Penis protezi ameliyatı anestezi altında gerçekleştirilir. Genellikle tek bir küçük cerrahi kesi yapılır. Bu kesi:
- Penisin karın ile birleştiği yerden veya
- Penisin testis torbası ile birleştiği yerden yapılır.
Penisten herhangi bir doku çıkarılmaz ve kan kaybı çok azdır. Hastalar aynı gün taburcu olabilir veya bir gece hastanede kalabilir.
Penis Protez Ameliyatı Sonrası İyileşme Süreci:
- Ameliyat sonrası ilk birkaç gün ağrı hissedilebilir. Cerrahınız, ağrıyı hafifletmek için ilaç önerecektir. Ayrıca, penise lokal buz uygulaması ile ağrıda ve ödemde hafifletme sağlanabilir.
- Ameliyat sonrası penis ve çevresinde ağrı, morarma ve şişlik birkaç hafta sürebilir.
- İlk ay boyunca fiziksel aktiviteler sınırlanmalıdır. Cerrahınız, iyileşme süreci boyunca ne zaman ve ne kadar egzersiz yapabileceğinizi açıklayacaktır.
- Çoğu erkek, ameliyattan yaklaşık sekiz hafta sonra cinsel ilişkiye başlayabilir ancak şişlik ya da ağrı devam edecek olursa protezi kullanmak ertelenebilir. Cerrah veya sağlık uzmanınız, implantı güvenli bir şekilde şişirip indirmenin yollarını gösterecektir.
Ameliyat Sonrası Olası Komplikasyonlar:
- İlk başta kanama, enfeksiyon, hassasiyet ve ağrı olabilir.
- Zamanla, cihazda mekanik bir arıza meydana gelebilir. Bu durumda, cihazın bir kısmı veya tamamı cerrahi müdahale ile değiştirilir.
- Enfeksiyon gelişirse, implantın çıkarılması gerekebilir. Eğer penil protez çıkarılırsa, diğer cerrahi olmayan tedaviler genelde etkisiz hale gelir.
Sertleşme Sorununda Yenilikçi Rejeneratif Tedaviler:
- Ekstrakorporeal Şok Dalga Tedavisi (ESWT): Düşük yoğunluklu şok dalgaları kullanarak erektil dokuları onarır ve doğal ereksiyonların geri kazanılmasını sağlar.
- Penise Kök Hücre Enjeksiyonu: Peniste sertleşmeyi sağlayan kavernöz doku dediğimiz düz kas yapısının rejenerasyonunu teşvik eder.
- Eksozom Tedavisi: Penise eksozom enjeksiyonu , kök hücrelerin sunduğu iyileştirici etkileri, hücre taşımadan sağlayan yeni nesil bir tedavi seçeneğidir ve etki mekanizmaları kök hücre tedavileri ile aynıdır.
- Plateletten Zengin Plazma (PRP) Enjeksiyonu: Hastanın kendi kanından özel santrifüj cihazlarıyla elde edilen iyileştirici büyüme faktörleri içeren serumun penis dokusuna enjeksiyonu ile doku yenilenmesini desteklemek amacıyla uygulanır.